Onder de eigenschappen van hout worden verschillende factoren verstaan die een rol spelen bij de bewerking en praktische toepassing van hout. De eigenschappen van hout zijn ontstaan in de plant zelf, waarbij het gewonnen hout geldt als een niet homogeen materiaal. Met behulp van kennis van de eigenschappen zijn houtsoorten onderling te vergelijken. Ook geeft het informatie over de houtsoort zelf.

Vier belangrijke eigenschappen van hout zijn:
- duurzaamheid (bijvoorbeeld tegen weersinvloeden en schimmels)
- de natuurkundige eigenschappen (zoals volumieke massa en krimp met het kromtrekken van hout),
- de mechanische eigenschappen (zoals sterktes en hardheid), en
- het gedrag bij brand.

Hars
Alle houtsoorten zijn harsachtig en bevatten van nature zogenaamde harsdraden en harszakken. In warme omstandigheden bloeden deze harsklodders, waardoor er groene of witte vlekken op het hout ontstaan. Deze meestal kleverige klodders hars kun je het beste eerst laten zitten. Hars verhardt na verloop van tijd en wordt gedeeltelijk weggespoeld door het weer. Helaas is het uitlopen van hars onvermijdelijk: het komt van nature voor in harsachtig hout. Overtollig uitgeharde harsvlekken kunnen vervolgens worden verwijderd met een stevige borstel of plamuurmes, of met terpentine. Uitgeharde hars kan ook vloeibaar worden gemaakt met een föhn, waardoor het gemakkelijker te verwijderen is. Vooral naaldhout (waaronder Grenen en Douglas van Lariks) is harsachtig. Hars is een natuurlijke eigenschap van hout. Veelal stopt de harsvorming gemiddeld na één jaar.

Kop scheuren
Zoals eerder vermeld, is hout een natuurproduct en effectief. Dit is bekend. Hout past zich altijd aan zijn natuurlijke omgeving en klimaat aan. Een toename of afname van het vochtgehalte van het hout kan veranderingen veroorzaken waardoor het hout krimpt of uitzet. Verwerking van hout en scheuren. Het proces van uitzetten en krimpen kan oppervlaktescheuren, kloven of kopscheuren in het hout veroorzaken. De grootte van de scheuren is afhankelijk van de duurzaamheidsklasse en de behandeling van de houtsoort. Vooral houtsoorten zoals Lariks, Douglas, Eiken en Dennen hebben natuurlijke scheuren die ontstaan ??bij droog en warm weer en weer vanzelf sluiten bij nat weer. Stammen ontwikkelen ook spanning door de werking van het hout, wat scheuren en kloven over de lengte kan veroorzaken. Scheuren (kopscheuren) aan de uiteinden van planken of palen komen ook voor in hardhout.
De gebruikelijke scheurtjes, barsten en kopscheuren door de werking van hout zeggen niets over de gehele kwaliteit van het product. Scheuren zijn een natuurlijke eigenschap van hout en afhankelijk van het vochtgehalte.

Merg
De kern van zachthout (o.a. Lariks, Dennen en Eiken) bevat zogenaamd merg. Merg en houtstralen (ook wel mergstralen genoemd) leveren voedingsstoffen aan de boom. Dit zachte weefsel is een veelvoorkomende eigenschap van hout en is meestal donkerder van kleur dan andere houtsoorten. Vooral in lichtgekleurde naaldhoutsoorten zoals Lariks is het merg meer uitgesproken dan in donkere houtsoorten. Daarom wordt merg vaak verward met houtrot of schimmel. Vooral in de kern van naaldhout bevindt het merg zich in de lengterichting. Merg en houtstralen (sponsweefsel) worden ook niet veroorzaakt door insecten, wat vaak wordt gedacht. Beenmerg en houtstralen is een onoverkomelijke eigenschap voor sommige houtsoorten en maken deel uit van de natuurlijke uitstraling van het hout. Dit is onvermijdelijk en zegt niets over de kwaliteit van het hout.

Bloeden
Hout heeft veel goede eigenschappen die prachtig zullen staan ??in je tuin, maar er zijn ook een paar dingen waar je rekening mee moet houden. Sommige houtsoorten hebben de eigenschap om te bloeden. Het klinkt drastisch, maar het betekent eigenlijk dat het hout vloeistof afgeeft (constituenten genoemd). Deze natuurlijke eigenschap zorgt voor rood/bruine vlekken, vandaar de naam van het fenomeen. Dit heeft geen effect op de duurzaamheid van het hout, het enige probleem is dat de vloeistof vrij hardnekkige vlekken kan veroorzaken. Dit kunt u ervaren als u na levering hout op terrastegels legt. Wat is hiervan de oorzaak? Vooral vochtigheid. Dit betreft voornamelijk houtsoorten met looizuur. Dit zijn verschillende hardhoutsoorten, zoals Keruing, maar ook Eiken en Ayous. Dit kan ook bij hardhoutsoorten zoals Bangkirai, Garapa en Kapur. Looizuur en andere houtachtige stoffen zijn oplosbaar in vocht. Als het regent of je het hout behandelt met verf op waterbasis, breken deze stoffen af ??en vloeien uit het hout. Hierdoor ontstaan ??roestplekken op je stenen terras, maar bijvoorbeeld ook in de witte verf die je net op je hardhouten tafel hebt geverfd. Deze vlekken zijn niet schadelijk, maar kunnen moeilijk te verwijderen zijn.

Noesten / Kwasten
Een kwast ook wel weer, noest of knoest genoemd in hout is de plaats waar een zijtak aan de boom groeide. In een boom heeft een tak een andere richting dan de stam van de boom, waardoor nieuwer hout om deze tak heen moet groeien en in de verdrukking komt. Hierdoor heeft een kwast zowel een andere draadrichting als een andere hardheid dan het omringende hout. Een kwast maakt hout zowel minder sterk als moeilijker te bewerken. Losse kwasten zijn dan ook als een houtgebrek aan te merken.

Kwasten zijn er in verschillende maten, en kunnen zowel vergroeid zijn met het omringende hout als los liggen. In het laatste geval kan bij verzagen de kwast uit het hout vallen. Bij bepaalde toepassingen van hout worden kwasten verwijderd en vervangen door stoppen. Een kwast kan ook een levendig patroon aan het hout geven, en afhankelijk van de mode kan hout met kwasten juist in trek zijn. Als een boom tijd van leven heeft, levert ze mooi kwastvrij hout.

Er zijn losse en vaste kwasten. Vaste kwasten ontstaan als de tak in leven blijft en het cambium dus aaneengesloten blijft. Het cambium kan dan onafgebroken ringen hout blijven maken. Losse kwasten ontstaan als de tak en het cambium afsterft.

Binnen de bouwkunde en de aannemerij (in het bijzonder binnen het vak timmerman) wordt een onderscheid gemaakt tussen kwasten en noesten: de kwast is als het deel dat de kwast vormt los zit en bij drogen de neiging heeft los te gaan zitten of zelfs helemaal er uit te komen. Het hout vertoont dan een kwast gat. Een noest zit per definitie vast en dat zorgt er dan voor dat het hout één geheel vormt. Noesten zijn vele malen harder dan het omringende hout en dat houdt dan ook in dat noesten moeilijker te bewerken zijn. Bij breuken loopt de breuklijn normaliter altijd met de jaarringen mee. Bij noesten en kwasten is dat lastiger en vooral minder goed te voorspellen. Bij het bewerken van hout met een beitel probeert de timmerman de kwasten en noesten absoluut te vermijden.

Schimmels
Wanneer nat hout een tijdje op elkaar wordt gestapeld, kunnen er witte of zwarte vlekken op het hout ontstaan. Deze kleine schimmelplekken kunnen bijvoorbeeld ontstaan ??tijdens verzending of productie. Dit zijn meestal schimmelplekken op het oppervlak die prima in orde zijn, de kwaliteit van het hout niet aantasten en door weersinvloeden zoals regen en zonlicht vanzelf verdwijnen. Schimmelvlekken van oppervlakken kunt u meestal eenvoudig met een vochtige doek verwijderen. Zwarte vlekken op hout kunnen ook worden verwijderd met zogenaamd ontwateringswater.

Ruw hout
Ruw hout is, in het land van herkomst, uit de stam terug gezaagd. Door afwijkende droogomstandigheden en door zaagtoleranties kunnen er afwijkingen in de maatvoering ontstaan en of krommingen. 

Wanneer u naar maatvastheid en rechtheid (voor zover mogelijk) opzoek bent, dan adviseren wij u zo mogelijk een geschaafd product aan te schaffen
Bij de aankoop van ruw (groen) hout dient u met het volgende rekening te houden:

• Gedeeltelijk vergrijzing van het hout door het zonlicht;
• Maatafwijkingen tot ca. 10 à 15% op de kopmaat zijn mogelijk;
• Krommingen;
• Scheurvorming (ontstaan door het indrogen, ook op de kopse kanten);
• Scherpe haakse kanten, welke mogelijk splinters hebben en of afbreken;
• Mogelijk geverfde markeringstekens op het hout, identificatie tekens;
• Oxidatievlekken;
• Watervlekken.
  
  

Gaten / Pinholes
Elke boom heeft een stroom van voedingsrijk sap waardoor de boom voedingsstoffen naar de stam brengt. Kleine insecten kunnen deze sapstroom binnendringen op zoek naar voedsel. Als de boom geveld wordt, stopt het sap met stromen en overleven de kleine insecten zeker niet. Deze geboorde gaten verminderen de duurzaamheid niet. Boren in hout kan altijd en heeft geen invloed op de duurzaamheid van het hout. Daarom mogen en boorgaatjes in het hout zitten. Houd daar dus rekening mee! Af en toe komt het voor dat er ook in ons hout gaatjes zitten. In 99% van de gevallen gaat het om nathoutboorders. Zie je gaatjes in het hout? Neem dan even deze beschrijving erbij en bekijk of je je wel of geen zorgen hoeft te maken en of je actie moet ondernemen.

Twijfel je nog of heb je vragen over de eigenschappen van hout? Neem dan vrijblijvend contact op met een van onze professionals.